Lisewo Kościelne – dziś bardzo spokojna, malownicza wieś parafialna. W dawnych latach XI wieku i później była to wieś rycerska. Położona między pięknymi jeziorami. Później należała ona do wielkiego rodu rycerskiego Awdańców, znanego z wielu posiadłości na Kujawach i Pomorzu. Wieś sąsiadowała z posiadłościami potężnych rodów Leszczyców i Cielepałów. Jak podają kroniki w 1287 roku synowie Dzierżka, komesa z Lisewa, Mikołaj i Florian zabiegali o zwrot Wiązowna i Dąbrowy Kamiennej. Tymże Awdańcom przypisuje się założenie i uposażenie kościoła parafii w Lisewie na przełomie XII i XIII w. W roku 1578 Piotr Moszczański i Jakub Niemojewski oddali kościół protestantom. Kościół spłonął w 1892 r. W XVI w. Lisewo, Mochelek i Rucewo należą do rodziny Niemojewskich. Sąsiednie osady: Krążkowo, Czwik i Żółwin (nieistniejące dziś) do Witosławskich. W latach 1878 - 1895 właścicielem Lisewa był Ferdynand Mittelstadt. W majątku znajdował się piękny dwór z podwórzem i ogrodem, spichrz, obora, stajnia, owczarnia, stodoły, stajnie, kuźnia, 8 domów mieszkalnych, wiatrak, powozownia oraz cieplarnia. W 1902 r. jako właściciela wymienia się Franza Kunkela. Majątek powiększył o nową stodołę, owczarnię, oborę, czworaki. Wiatrak rozebrano w 1909 r. W tym czasie wieś przechodzi na własność Królestwa Państwa Pruskiego, Komisji Kolonizacyjnej. Od 1919 roku ponownie są to ziemie polskie, należą do Skarbu Państwa Polskiego. Wieś towarzyszyła wielu ludzkim tragedią. Trudne warunki nauki dla dzieci polskich w czasie okupacji (polskie dzieci uczyły się w Jordanowie w Lisewie była szkoła dla dzieci niemieckich. Jeden z Niemców w 1939 r. wydał na śmierć w inowrocławskim więzieniu ówczesnego kierownika szkoły pana Koszczyńskiego (ojca powojennego dyrektora S.P. w Jordanowie). Po II wojnie światowej resztówka posiadłości jest własnością Urzędu Gminy w Złotnikach Kuj. W latach 50 - tych przechodzi w ręce prywatne. Uratowało to zapewne piękny dworek . W Lisewie znajduje się piękny kościół i urokliwy cmentarz z osobliwym pomnikiem " Piety".
Dane opracowano na podstawie prac Pana Piotra Woźniaka i Pana Grzegorza Webera oraz innych dostępnych materiałów źródłowych |